در اکثر کشور های جهان مردم اعتقاد دارند که دانشگاه ها می بایست از هز جهت استقلال داشته باشند بخصوص از نظر مالی . این امر باعث شده دانشگاه ها به فکر راه های کسب درآمد باشند. امروزه بسیاری از دانشگاه های جهان به استقلال کامل رسیده اند .
استقلال دانشگاه ها و موسسه های آموزش عالی کشور از آن رو اهمیت دارد که می
تواند با بخشیدن آزادی عمل به دانشگاه ها در انجام فعالیت های علمی-
پژوهشی، به باروری علمی در کشور منجر شود؛ پیشرفتی که خود می تواند در خدمت
تولید، اقتصاد و خودکفایی قرار گیرد.
همچنین استقلال دانشگاه را نباید مختص به یک گروه خاص دانشگاهی مانند
استادان دانست، بلکه در کنار استادان باید به دانشجویان، تشکل های علمی و
فرهنگی نیز استقلال لازم داده شود. بنابراین دانشگاهی مستقل است که حق ها و
آزادی های همه ی کنشگران دانشگاهی را به تحلیل بگذارد و به رسمیت بشناسد.
کوتاه سخن آنکه اگر بخواهیم دانشگاه به معنای دقیق کلمه مستقل باشد،
باید اختیار اداره ی آن را به دانشگاهیان بسپاریم تا در زمینه های مختلف
بتواند کارها و نیازهای روز این مراکز را مدیریت کنند.
اما می خواهیم کسب در آمد در دانشگاه های جهان مورد بررسی قرار بدیم:
اختلاف های زیادی بین جوامع در زمینه سازماندهی آموزش عالی وجود دارد.در
بعضی از کشورها (مثل فرانسه)،همه دانشگاهها و دانشکده ها سازمانهای دولتی
اند .و منابع مالی خود را مستقیما از منابع حکومتی دریافت می کنند.و در
ایالات متحده آمریکا 54 درصد مراکز آموزش عالی خصوصی هستند .دانشجویان در
دانشگاههای خصوصی می توانند از کمک های مالی و وام های دولتی استفاده
کنند،و این دانشگاهها منابع مالی ،پژوهشی دولتی را دریافت می
کنند.دانشگاههای دولتی اغلب از کمکهای اعطایی قابل توجهی برخوردار می شوند و
ممکن است از شرکتهای خصوصی هدایایی دریافت کنند.آنها همچنین غالبا از
منابع صنعتی خصوصی کمک های بلاعوض تحقیقاتی دریافت می کنند.نظام های آموزش
عالی انگلستان نامتمرکز تر از نظام آموزش عالی آمریکاست .منابع آموزش عالی
توسط دولت تامین می شود.در دهه 1980،حکومت محاظه کار خواستار یک نظام آموزش
عالی کم هزینه و ارزانتر و سودمند گردید.بنابراین بین سالهای 1985،1981
بیش از 5600 پست آموزشی در دانشگاههای انگلستان ناپدید گردید و 18000 فرصت
اشتغال به تحصیل در دوره های لیسانس از بین رفت(آنتونی گیدنز).
در یک تحقیق مشخص شد دانشگاههای اروپا برای درآمد زایی از از سازو کاری زیر استفاده می کنند :
- ایجاد پارک های علم و فن آوری 70.2%
- گرایش به سمت فعالیت های یادگیری مستمر 65.5%
- درآمدها از خیریه ها و هدایا 64.3%
- کمپین آموزشی برا ی کارکنان و کارمندان 58%
- ایجاد شرکتهای آموزشی و تحقیقاتی 55.8%
- ایجاد بسترهای لازم برای رشد 49.4%
- مکانیسم پاداش دهی داخلی برای سطوح مختلف پرسنل 34.1%
- مکانیسم پاداش دهی داخلی برای استعداد های فکری 29.6%
- ورود به بازار کسب و کار 28.6%
گاه مسائل به شکل معما می باشد ،معما فقط فقدان اطلاعات نیست ،بلکه شکافی در فهم ماست.و مهمترین بخش در حل یک مساله شناخت صحیح مساله (معما) است.برای طی مسیر دیاگرام حل مساله نمی توان فقط از تفکر سیستماتیک یا منطقی(علی و معلولی )استفاده کرد.بلکه شیوه های تداعی نیز حائز اهمیت است.آقای د بونو نوعی دیگر از تفکر را مطرح می کند ؛لاترال(Lateral) یا تفکر جانبی، آقای دبونو می گوید که تفکر سیستماتیک مبتنی بر منطق و اشتقاق زنجیره ای منطقی است و کامپیوتر نیز در پیشرفته ترین نوعش مبتنی بر همین روش های منطقی است اما مساله همیشه از طریق روشهای منطقی قابل حل نیست.(رفیع پور ،1393)
فرآیند نیاز به کسب درآمد در دانشگاه ها
کمبود اطلاعات و آگاهی 80%
دور شدن و انحراف دانشگاهها از فعالیت اصلی 72.8%
نبود ساختار مناسب داخلی 67.8%
کمبود اطلاعات مدیریت 67.1%
گرایش منفی جامعه به درآمد زایی دانشگاهها 66.7%
محدودیت قانونی 61.5%
توزیع نامناسب امکانات در دانشگاهها 60.5%
نگرش منفی به بازار و ارتباط با آن 59.5%
تعارض با اصول اخلاقی دانشگاهها 51.3%
در یک تحقیق که موسسه EUAاز دانشگاههای سراسر اروپا انجام داد مهمترین مانع بر سر راه درآمد زایی دانشگاهها موارد بالا به ترتیب اهمیت به دست آمد
در دنیا بیش از 800 پارک علم و فن آوری وجود دارد که 285 مورد آن در آمریکاست اهدافی که پارکهای علم و فن آوری دنبال می کنند :
1-تجاری سازی طرح های پژوهشی
2-تشویق و ایجاد شرکت های کوچک و متوسط متکی به تکنولژی های پیشرفته
3-ایجاد ارتباط بین صنعت و دانشگاه
4-ارتباط بین دولت و بخش خصوصی
محل کسب درامدی دانشگاههای بریتانیا
منبع درآمدی مبلغ(هزار پوند) درصد
تامین مالی از طریق اهدای امتیازات 6079892 19.8%
شهریه و درآمد های آموزشی 13677846 44.5%
درآمد حاصل از قراردادهای تحقیقاتی 5083991 16.5%
سایر درامدها 5556208 18.1%
درآمد سرمایه گذاری ها 340441 1.1%
کل 30738378
در برخی دانشگاه های معروف::
این دانشگاه نیز در گزارش مالی خود، منابع درآمدی زیر را ذکر کرده است:
- درآمد های حاصل از موقوفات
- درآمدهای حاصل از شهریه ها و تحقیقات دانشجویان
- حامیان مالی
- هدایا
- دیگر منابع
استنفورد
- درآمد حاصل از انشجویان ۱۴٪
- سرمایه گذاری ۲۲٪
- تحقیقات ۳۷٪
- خدمات درمانی ۹٪
- هدایا ۵٪
- درآمد های آزاد ۲٪
- خدمات ویژه و سایر منابع ۱۱٪
متاسفانه این روزها دانشگاه های ایران هنوز به این نیاز نرسیده اند اما گاهی دیده شده دانشگاه های ایرانی نیز راه هایی به جز کمک مالی دولت و شهریه دانشجویان برای کسب درآمد استفاده می کنند :
معاون
فرهنگی و دانشجویی دانشگاه آزاد گفت: بیش از 98 درصد درآمد دانشگاه متکی
به شهریه‌های دانشجویی بوده، اما با تدبیر مدیریت جدید قرار بر این شد که
تا پایان سال 96 حدود 60 درصد درآمد متکی به شهریه‌های دانشجویی باشد و 40
درصد از طریق فعالیت شرکتهای دانش بنیان صورت گیرد.
بسیاری از دانشگاه معروف دولتی نیز بسیار در حوزه فناوری و پارک فناوری قوی هستند اما قابلیت بهره برداری از آن بسیار پایین است امیداوریم در آینده دانشگاه های ایران نیز به استقلال کامل دست پیدا کنند .
